Hoe Gent wil groeien, ruimte maken en zuurstof geven
Een van dé Belgische erfgoedreuzen kampt met een grote woningschaarste. Daarom heeft de Stad Gent in 2018 de ‘Structuurvisie 2030 – Ruimte voor Gent’ vastgelegd. Dit plan moet een vernieuwende kijk bieden op de ruimtelijke toekomst van de Arteveldestad. Wij vroegen ons af welke duurzame en creatieve oplossingen de stad wil aanreiken om de levenskwaliteit van de Gentenaar te verbeteren en hoe dit tienjarige project het werk van de Gentse architecten zal bepalen. Zijn de Gentenaars klaar voor hun woonplaats van de toekomst? En hoe zal de stad dit bijzondere plan in werking laten treden? Een stand van zaken.
Denk je aan Gent, dan komen zonder enige moeite beelden van het Gravensteen, de Achtersikkel en de Sint-Baafsabdij voorbij. Maar deze historische stad is zonder meer ook een toonbeeld van hedendaagse architectuur. Door het gekoesterde erfgoed hand in hand te laten gaan met nieuwe iconen krijgt de stad een uniek en eigenwijs karakter. De gekende middeleeuwse iconen worden daarbij geflankeerd door een nieuwe lichting gebouwen die op hun beurt de eeuwen zullen doorstaan. Kijk maar naar de polyvalente open stadshal op het Emile Braunplein, een ontwerp van de architectenbureaus Robbrecht & Daem en Marie-José Van Hee. Met zijn opvallende dakstructuur drukt dit architecturale hoogstandje een kenmerkende stempel op de binnenstad.
Tegelijk kampt Gent met stevige groeipijnen. Door de grote toestroom aan inwoners zijn woningen een schaars goed geworden, waarvoor astronomische bedragen op tafel gelegd moeten worden. Het heeft de jongste jaren een ware stadsvlucht ontketend. Daarom stelde de stad in 2018 de ‘Structuurvisie 2030 – Ruimte voor Gent’ voor. Dit beleidsdocument bevat duidelijke standpunten om verstandig te groeien op ruimtelijk vlak, vanuit een mensgerichte visie. Met onder meer een Woningtypetoets reikt de stad architecten en ontwikkelaars tools aan om nieuwe projecten op de juiste locatie in te planten. Daarnaast vormt de herbestemming van oude titanen en bouwkundig erfgoed een belangrijk onderdeel van het plan. De aandacht gaat daarbij vooral naar multifunctionaliteit door werk, recreatie en wonen te verbinden.
Drie projecten als belichaming van het ruimtelijk plan
Thuishaven voor literatuur en onderzoek
De Krook is een architecturaal kunstwerk waar verschillende functies verweven worden. Het monumentale gebouw, ontworpen door het Gentse architectenbureau Coussée-Goris-Huyghe in samenwerking met het Spaanse RCR Arquitectes biedt plaats aan Imec, Universiteit Gent en Urgent.fm, maar het is bovenal een bibliotheek en een open huis voor kennis, cultuur en innovatie.
Duurzaam wonen in De Porre
In 2025 start de bouw van een nieuwe woonwijk op de voormalige textielsite De Porre. Eerder kreeg de erfgoedsite uit 1907 al een wijkpark, een uitbreiding van De Sportschool en een nieuw Open Huis De Porre, binnen twee jaar komen daar nog zestig woningen bij. Het ontwerp van architecten Dhooge en Meganck wordt met onder andere houtbouw een knap toonbeeld van duurzaam bouwen.
Generatiewoning in de stad
Levenslang wonen in de stad hoeft geen illusie te zijn. Dat bewees Graux & Baeyens architecten met de renovatie van een burgerwoning aan de Visserij. Op een beperkte oppervlakte creëerden ze een woning die toch ruim genoeg is om mee te groeien met haar bewoners. Het deels verzonken fietsatelier – een technisch huzarenstukje – maakt deze gezinswoning helemaal af.
In een interview met Netwerk Architecten Vlaanderen lezen we hoe de stadsbouwmeester van Gent, Peter Vanden Abeele, zijn visie deelt op het tienjarenplan. Hij stelt dat architecten een brug zullen vormen tussen de stad en haar inwoners. Door hun creativiteit en kennis zullen zij ervoor zorgen dat de projecten ruimtelijk en technisch haalbaar zijn, maar ook voldoen aan de noden van de Gentenaar. Daarnaast spraken we met Els Depuydt, communicatieverantwoordelijke van de Dienst Stedenbouw en Ruimtelijke Planning van de Stad Gent. Zij besluit dat de structuurvisie vooral om een mentaliteitsverandering zal gaan. “Het zal tijd en inzet vragen om iedereen mee te krijgen in de transitie. Maar we zetten in op een duidelijke communicatie die dat mee moet teweegbrengen.” Zo stippelde Gent een fiets- en wandelroute uit langs gezichtsbepalende projecten zoals de uitbreiding van het station Gent-Sint-Pieters. Maar ook de toekomstige generatie Gentenaars wordt al heel vroeg meegenomen in het verhaal dankzij een lespakket voor de Gentse scholen. Wij onthouden dat de reis naar Gent 2030 een geleidelijk proces zal zijn, maar eens daarin geslaagd wordt het een sterk toonbeeld van duurzaam en mensgericht groeien.
