Op de verbindingsweg tussen Gent en Sint-Martens-Latem ligt ‘Onze Woning’, de nieuwe realisatie van ABS Bouwteam in samenwerking met CAS Architecten. De multifunctionele woning met hoog paviljoengehalte speelt met het contrast tussen oppervlakte en hoogte, tussen functionaliteit en esthetiek. Ze dwingt bezoekers met een open blik naar het begrip wonen te kijken. De toekomst ademt groen en de oppervlakte wordt schaarser. Het design- en bouwteam wist wat het wilde: enerzijds iets losmaken bij toekomstige bouwers en bewoners, anderzijds de status quo van wonen uitdagen. Ze creëerden een samenhangend verhaal waarin nieuwe inzichten op het vlak van duurzaamheid, omgeving en architectuur harmonieus werden samengebracht. CEO van ABS Bouwteam Anton Gonnissen en architect Pieter-Jan Leenknecht vertellen over hun bijzondere samenwerking waarbij iedereen vanuit zijn eigen vakgebied dezelfde visie deelt.
Zowel ABS Bouwteam als CAS Architecten hadden als opzet niet de typische look van een villa voor ogen, maar eerder van een paviljoen, een gebouw dat zich leent tot verschillende doeleinden en kan mee-evolueren met het leven van zijn bewoners. “Zelfs wanneer deze woonst binnen tien jaar pakweg een privémuseum wordt, dan moet dat verhaal nog steeds kloppen”, aldus CEO van ABS Bouwteam Anton Gonnissen. Anderzijds speelde het team met de vraag: hoe kunnen we die snaar raken op een klassiek villabouwperceel en een echte beleving creëren? Ook het eerder compacte terrein met zijn decenniaoude bomen stelde hen voor enkele uitdagingen. Het resultaat werd een verrassende woning die elke vanzelfsprekendheid in vraag stelt en vervangt door een no-nonsense multifunctionaliteit en eigenwijze gelaagdheid, zonder in te boeten aan gezelligheid. Zo is het bureel op het gelijkvloers vertaalbaar naar een slaapkamer en kan de slaapkamer boven evolueren naar twee kinderkamers, afhankelijk van de levensfase van de bewoners. “Welk gezin er ook intrekt, als het ontwerp slim in elkaar zit, dan kan de woning oneindig aangepast worden”, aldus Gonnissen.
Zwevende entree
Architecturaal begint de beleving al vóór je de woning betreedt, met zwevende treden die bewoners en bezoekers naar de entree gidsen. “Die plateaus zijn er enerzijds gekomen omdat boomwortels ons verhinderden in de ondergrond te werken en anderzijds was het bedoeld om een trechterverhaal te creëren, een subtiele verwelkoming”, vertelt Gonnissen. Die verwelkoming is een terugkeer naar wat vroeger een herenwoning typeerde, het binnenkomen in het hart van het huis heeft iets symbolisch en fungeert als introductie op de rest.
Octopusstructuur
Wat het grondplan betreft, verwijst het duo naar een soort octopusstructuur, die bestaat uit een centraal hart en tentakels die in de vorm van duidelijk omlijnde ruimtes interessante zichtassen creëren, zoals op de binnentuin, een gekadreerde raampartij of een uitnodigende eetruimte. “Je wordt bij het binnenkomen gevat in een gevoel van veelheid zonder te bruuskeren, want die veelheid is een symfonie van kleur, materiaal, textuur en verhouding”, vertelt Pieter-Jan Leenknecht van CAS Architecten. “De woonbeleving verschilt in elke ruimte, maar dankzij de combinatie van staal, hout, kalkleem en natuursteen doorheen de hele woning, blijft het gevoel van eenheid overeind.” Wie de woning betreedt, ervaart hoe binnen en buiten van aan de inkom tot in de tuin versmelten dankzij een open hal als centraal volume die de woning met niets meer dan een ultradunne, stalen plafondplaat doorklieft. En hoewel de openheid en de verwevenheid van interieur en exterieur de woning kenmerken, toch staan ze een gevoel van geborgenheid niet in de weg. Dat ontstaat bijvoorbeeld door de mogelijkheid om ruimtes af te sluiten of door op een atypische manier te spelen met een verschil in plafondhoogtes tussen de verschillende ruimtes. Elders werd gewerkt met houten, opengewerkte tussenwanden; een referentie naar de Aziatische vouwschermen die een vloeiende grens tussen open en gesloten creëren.
Een bijzondere feature die het cocongevoel versterkt, is de relaxruimte met zitput. Die kreeg een moderne herinterpretatie en zorgt dankzij zijn lagere ligging in huis en het uitzicht op ooghoogte van de waterpartij in de tuin voor een bijzondere sfeer. Om de multifunctionaliteit te dienen, werd de kamer met eettafel dan weer bewust vrij invulbaar gelaten. Zo kan die mee transformeren met de veranderende functies van de woning of noden van bewoners.
Wie in dit residentiële paviljoen zoekt naar het raakvlak tussen architectuur en kunst, hoeft niet ver te zoeken. Al in de ontwerpfase werd ruimte gelaten voor de verzameling werken van kunstenaar Paul Gees. Op de juiste plek en zacht uitgelicht komen ze optimaal tot hun recht.
Gedurfd wooncomfort
Ook de keuken werd ver van de klassieke opvattingen herbekeken. Een immense raampartij die achter het afwasgedeelte van vloer tot plafond reikt, breekt met het typische beeld dat inkijk op een keuken belet wordt van de straatkant. De verbinding tussen de keuken en eetplaats wordt dan weer benadrukt door een lang, multifunctioneel aanrecht: je kan eraan eten, werken, maar ook vergaderen, of gezellig nakaarten met gezinsleden. Door de aangrenzende binnentuin en omringende ramen krijg je overal het gevoel dat je buiten staat. Zowel Anton als Pieter-Jan zagen de woning als een soort canvas gecreëerd op de bijzonder mooie tuin die er al was. “Afhankelijk van welke deur of schuifraam geopend wordt, ervaar je de woning steeds anders”, aldus Pieter-Jan. “Ook op de bovenverdieping is de onlosmakelijke verbinding met de omgeving compleet. Daar werd ruimte voor een extragrote masterbedroom of een extra kamer ingeruild voor de aanplanting van een groene patio. In de slaapkamer werd het bad in de vloer van het verhoogde badkamervolume ingewerkt. Badderen voedt er zodoende de illusie dat je dat doet midden in het groen.”
De architectuur van de gevel
“De architectuur is niet noodzakelijk easy to digest”, legt Anton Gonnissen uit. Op de gevel lees je de gelaagdheid tussen hoogtes, de poëzie van een kruin die al dansend zijn schaduw werpt en wordt het monolithische karakter van natuursteen visueel benadrukt. De subtiele voeg die de hoogte van het centrale volume aangeeft en overal doortrekt, slaagt erin finesse te brengen in een puur volume. De woning moest vooruit zijn op haar tijd, en bewijzen dat architectuur vernieuwend kan zijn zonder toeters of bellen. Dat er meer muren dan ramen zijn, is een bewuste keuze. Het past perfect in het energieverhaal dat ABS Bouwteam en CAS Architecten willen brengen. Het team laat zich inspireren door de zuiderse architectuur, waar de beperkte aanwezigheid van raampartijen als doel heeft om de warmte buiten te houden. Ramen werden in ‘Onze Woning’ enkel geplaatst wanneer die een meerwaarde hebben op zicht en licht.
Design- en buildteam
ABS Bouwteam en CAS Architecten werken al twaalf jaar als design- en buildteam samen. De samenwerking voor ‘Onze Woning’ mocht dan wel vanzelfsprekend zijn, routineus was ze allerminst. De vraag die beide partijen elkaar voor ‘Onze Woning’ stelden, was: kunnen we echt een gebouw voor de toekomst maken? “We voelden dat we beiden klaar waren om een statement neer te zetten. We wilden bovendien beleving creëren op een beperkte oppervlakte en onszelf op architecturaal vlak uitdagen. Het proces verliep organisch, maar kritisch en het vergde heel wat inspanning om de expertise van alle partijen te doen samenvallen in het puzzelstuk dat de realisatie vandaag is.”
(Fotograaf: Tim Van de Velde)
